Obowiązek udziału w spisie powszechnym został uregulowany w art. 6 ust. 3 i art. 9 ust. 1 ustawy o statystyce publicznej (Dz. U z 2021 r. poz. 955).
Odmowa udzielenia informacji w spisie powszechnym, na podstawie art. 57 ustawy o statystyce publicznej (Dz. U z 2021 r. poz. 955), podlega karze grzywny.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775), obowiązkową metodą przekazania danych przez osoby fizyczne objęte spisem powszechnym jest samospis internetowy. Samospis można wykonać samodzielnie, za pomocą własnego urządzenia (komputera stacjonarnego, laptopa, smartfona itd.), bądź w najbliższym urzędzie gminy. Urzędy gmin utworzyły w tym celu stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, z których można skorzystać bezpłatnie). O ile zajdzie konieczność, Urząd Gminy zapewnia wsparcie upoważnionego pracownika Urzędu Gminy w realizacji samospisu przez Internet.
Spisem powszechnym objęte są: osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania oraz mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami (ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.; Dz. U. z 2019 r. poz. 1775).